«Η ποίηση δεν ανήκει σ’ αυτούς που τη γράφουν αλλά σ’ αυτούς που την έχουν ανάγκη»

Π. Νερούντα

Δευτέρα 7 Απριλίου 2014

Γρηγορίου Ξενόπουλου, Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας - Περίληψη




Το κείμενο του Γρηγορίου Ξενόπουλου , «Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας», αναφέρεται σε μια αριστοκρατική οικογένεια , η οποία είναι σε κακή οικονομική κατάσταση και έτοιμη να χάσει το μόνο σύμβολο , το οποίο τους επιβεβαιώνει την αριστοκρατική τους τάξη. Επίσης η οικογένεια αυτή κρύβει ένα μεγάλο μυστικό , το οποίο περνά απο γενιά σε γενιά με τον ίδιο όρκο. Ο όρκος δένει την οικογένεια με το μυστικό αυτό, ώστε να μην το αποκαλύψει σε κανέναν, αλλιώς θα «πέσει» κατάρα σε αυτήν την οικογένεια και στις επόμενες γενιές. Το μυστικό είναι ένα γιατρικό για τα μάτια, που το χρησιμοποιεί η οικογένεια χωρίς δικός της όφελος. Στην απεγωσμένη προσπάθειά τους να βρούν κάποια λύση, εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά τους ένας ευγενικός παγαπόντης με αριστοκρατικά ρούχα. Αυτός τους προσφέρει αρκετά χρήματα, ώστε να ξεχρεώσουν, να σώσουν το αρχοντικό τους και να ζήσουν μια άνετη ζωή, έχοντας ως μοναδικό αντάλλαγμα την αποκάλυψη του μυστικού. Όμως η κοντέσα τους εξηγεί ότι το μυστικό είναι δεσμευμένο με έναν όρκο και, αν το αποκαλύψει, θα πέσει κατάρα σε όλη την οικογένεια. Συνεχίζοντας την προσπάθεια να βρεθεί μια λύση επιστρέφει με ενθουσιασμό η Τασία, έχοντας σκεφτεί έναν τρόπο που θα μπορέσει η κοντέσα να της αποκαλύψει το μυστικό χωρίς να καταπατήσει τον όρκο. Αν και δύσπιστη η Βαλέραινα, μετά από πολλή σκέψη δέχεται να της αποκαλύψει τα συστατικά του γιατρικού και, για να κρατήσει αυτήν την παράδοση, θεωρεί πως πρέπει να πεθάνει. Τη στιγμή που η Βαλέραινα είναι ετοιμοθάνατη επιστρέφει στο σπίτι ο Μανώλης και τους αναφέρει πως ο Τζώρτζης ήταν απατεώνας και δεν έχει «μία» πάνω του. Εκείνη τη στιγμή ξεψυχάει και η Βαλέραινα.

Εργασία των μαθητών Νίκου Ματενόγλου, Πάρη Μπρούντζιου, Άρη Χαρμανδάρη

Κώστας Ταχτσής, Το τρίτο στεφάνι (Εργασία των μαθητών Γιώργου Φιλόσογλου, Δήμηττας Κωνσταντινίδου, Έλλης Σκεντέρη)

O ρόλος της γυναίκας
Το βιβλίο αυτό μας παρουσιάζει τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία, την περίοδο του μεσοπολέμου και της κατοχής. Ένας κύκλος που κλείνει μέσα του το πάθος του για την ζωή, τον αγώνα για επιβίωση, την σκληρότητα, την τρυφεράδα αλλά και το χιούμορ αποτυπώνεται στον χαρακτήρα των γυναικών του συγκεκριμένου μυθιστορήματος.
Από τις πρώτες γραμμές (<<Δεν μπορώ, όχι, δεν μπορώ να την υποφέρω πια.....τι πληγή είναι αυτή που μου έστειλες θεέ μου;>>)εισβάλλουμε στην ψυχοσύνθεση μιας γυναίκας βασανισμένης, τόσο ώστε η ίδια της η κόρη (<<η κόμισα, η Μέδουσα>>), να της είναι μπελάς. Ο ρόλος της γυναίκας είναι αυτός της νευρωτικής μητέρας και της απατημένης συζύγου. Ως γυναίκα-σύζυγος είναι ηθική κατά την διάρκεια των γάμων της, ως γυναίκα-μητέρα είναι ανήθικη, τόσο γιατί ξέρει ότι φέρεται άσχημα στην κόρη της, αλλά και επειδή γιατί τα παιδιά της και συγκεκριμένα η κόρη της δεν είναι καρπός ενός ευτιχισμένου γάμου. Έτσι δικαιολογείται το τρίτο και το τέταρτο ακόμα στεφάνι μιας γυναίκας, κάτι που είναι βασικό κομμάτι στην ζωή της. Εφόσον μας δείχνει έναν κόσμο <<γυναικών>> που κινείται παράλληλα με τον <<κόσμο των αντρών>>, τον συμπληρώνει.
Οι γυναίκες είναι εξαρτημένες από τους συζύγους τους, έτσι κύριος στόχος στην ζωή τους είναι ο γάμος και ένας σύντροφος, έτσι ώστε να έχουν οικονομική άνεση και να εγκαταλείψουν την στέγη του σπιτιού που μέχρι τώρα έμεναν μαζί με τους γονείς. Παρ΄όλ΄αυτά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις των γυναικών εκείνων που απαρνιούνται το κατεστημένο και παλεύουν μόνες τους για να τα βγάλουν πέρα, δουλεύοντας και μεγαλώνοντας τα παιδιά τους όσο το δυνατόν καλύτερα. Τέλος οι γυναίκες τότε ζούσαν στον <<κόσμο>> του μοχαμπετιού, του κοτσομπολιού με τις μικροκακίες και τις προκαταλήψεις, αλλά με την μεγάλη καρδιά και την φιλοξενία.

Κώστας Ταχτσής, Το τρίτο στεφάνι (Εργασία των μαθητών Γιώργου Φιλόσογλου, Δήμητρας Κωνσταντινίδου, Έλλης Σκεντέρη)

Περίληψη
Το <<Τρίτο στεφάνι>> αποτελεί ουσιαστικά έναν εσωτερικό μονόλογο της πρωταγωνίστριας, της Νίνας,μιας γυναίκας της γειτονιάς, απλής και λαϊκής, που κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη αλλά ζει στην Αθήνα του μεσοπολέμου.Μιλά για τα <<στεφάνια>> της, για τους τρεις δηλαδή γάμους της. Επίσης παρουσιάζεται η ιστορία της Εκάβης της γυναίκας που έμελλε να γίνει η πεθερά της του τρίτου γάμου.Οι δύο βασικές ηρωίδες του έργου, Νίνα και Εκάβη, διηγούνται με ιδιαίτερο τρόπο και πάντα όμορφες πινελιές χιούμορ όλη τους τη ζωή. Δύο γυναίκες οικείες, γεμάτες δύναμη και αδυναμίες, ξετυλίγουν μπροστά μας το νήμα της ζωής τους. Άπειρες ιστορίες αγάπης, πάθους αλλά και φτώχιας και μιζέριας έρχονται στο μυαλό των δύο αφηγητριών καθώς μας εκμυστηρεύονται τους καημούς τους, συνθέτοντας έναν ολόκληρο κόσμο <<με πολλές διαστρωματώσεις>>. Η γέννηση της Μαρίας αποκαθιστά την ηθική του πρώτου γάμου και στη συνέχεια και των επόμενων γάμων που επακολούθησαν. Το δεύτερο άντρα της, τον Αντώνη, η Νίνα τον παίρνει από συμφέρον, για οικονομικούς καθαρά λόγους. Ωστόσο η γέννηση της Μαρίας είναι μία από τις μεγάλες πληγές που την τυραννάνε, καθώς και ο Δημήτρης ο γιός της κυρα-Εκάβης, αλανιάρης όπως χαρακτηρίζεται ο οποίος σάπισε στη φυλακή και στο τέλος κυνηγήθηκε για τις αριστερές του ιδέες.

Κώστας Ταχτσής, Το τρίτο Στεφάνι (Εργασία των μαθητὠν Γιώργου Φιλόσογλου, Δήμητρας Κωνσταντινίδου, Έλλης Σκεντέρη)

Κυριακή 6 Απριλίου 2014

Το μυστικό της Κοντέσας Βαλέραινας: Το ημερολόγιο της Τασίας




Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

Η μέρα που περιμέναμε τόσο καιρό έφτασε. Η Κοντέσσα αποφάσισε μετά από πολύ σκέψη να μου αποκαλύψει το μυστικό του γιατρικού, με τον παραδοσιακό τρόπο που γίνεται εδώ και τόσα χρόνια από γενιά σε γενιά. Το έκανε αυτό, ώστε να ζήσουμε μια άνετη ζωή, αλλά και να σώσουμε το σπιτικό μας. Αχ εκείνη την στιγμή που μου το ανακοίνωσε ένιωσα τόση χαρά και ικανοποίηση, σαν να είδα ένα φως στην μίζερη και μουντή ζωή μας. Δεν περίμενα όμως ότι αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα τον άσκοπο θάνατο της μάνας, γιατί αυτή θυσιάστηκε, για να μας βοηθήσει οικονομικά. Αφενός όλοι χαιρόμασταν, γιατί σωθήκαμε και γιατί ο Μανώλης βρήκε δουλειά μετά από τόσα χρόνια, αφετέρου λυπόμασταν για τον άδικο αυτό χαμό και νιώθαμε υπεύθυνοι. Πιο πολύ από τους άλλους υπεύθυνη ένιωθα εγώ, γιατί εγώ πίεσα και ανάγκασα την μάνα να μου αποκαλύψει το μυστικό.



Εργασία των μαθητών Ματενόγλου Νίκου, Μπρούντζιου Πάρη, Χαρμανδάρη Άρη

Το μυστικό της Κοντέσας Βαλέραινας: Το κείμενο της δραματοποίησης


Ένα ωραίο πρωί στο Βαλερέικο σπίτι η οικογένεια είχε μια αναπάντεχη επίσκεψη ενός αριστοκράτη επιχηρηματία, ο οποίος ήθελε να βοηθήσει την οικογένεια.

Τζώρτζης: - Έιι Μανωλιό δέ βρω έξω, τρείς ούρες έκανα να βρω το σπιτικό σ, που το'φτιαξες ρε'συ;

Τασία: - Εεε μα αφού λείπετε τόσα χρόνια από την Ζάκυνθο την έχετε ξεχάσει.
Βαλέραινα: - Ποιός ήρθε;

Μανωλιός: - Ρε σ'μάνα απο'δω είναι ένας παλιός φίλος.

Βαλέραινα: - Καλώς ήρθες στο σπιτικό μας παλικάρι μου. Τι σε φέρνει στα μέρη μας;

Τζώρτζης: - Καλώς σε βρήκα Βαλέραινα μου. Έχω να σας κάνω μια πρόταση που θα σας βοηθήσει οικονομικά.

Βαλέραινα: - Ναι όντως αυτή την περίοδο, παιρνάμε πολύ δύσκολα αλλά για πες...

Τζώρτζης: - Η πρότασή μου έιναι ότι σας προσφέρω 2000 κολονάτα με την προϋπόθεση να μου αποκαλύψεις το γιατρικό. Γιατί όπως ξέρεις και συ και ο γίος σου, εγώ γνωρίζω όλο τον κόσμο και έτσι στα χέρια μου θα μπορέσει να οφελήσει περισσότερο δυστυχισμένο κόσμο.

Βαλέραινα: - Δυστυχώς ο όρκος που με δένει, με περιορίζει συνάμα στο στενό οικογενειακό κύκλο που βρίσκομαι. Γιατί, καθώς θα έτυχε, ίσως να άκουσες, το γιατρικό των ματιών το μοιράζει το Βαλερέικο από τα χίλια εξακόσια.

Τζώρτζης: - Δηλαδή δεν μου το δίνεις ούτε με 3000 χιλιάδες κολονάτα;

Βαλέραινα: - Όχι, αγόρι μου. Λυπάμαι δεν μπορώ, γιατί ο όρκος που με δένει είναι πολύ σημαντικός για το Βαλερέικο.

Τζώρτζης: - Εντάξει Βαλέραινα μου. Εύχομαι να το ξανά σκεφτείς.

Μανωλιός: - Μην ανυσηχείς, θα προσπαθήσω να την μεταπείσω.

Τζώρτζης: - Κάνε ό,τι μπορείς.

Μανωλιός: - Τα λεφτά τα χρειαζόμαστε, και δεν έχουμε περιθώρια για να απορρίπτουμε τέτοιες σημαντικές και σπάνιες προτάσεις.

Τζώρτζης: - Καλώς τότε. Τα λέμε σύντομα. Αντίο Βαλέραινα μου.

Βαλέραινα: - Αντίο παλικάρι μου.


Εργασία των μαθητών Ματενόγλου Νίκου, Μπρούντζιου Πάρη, Χαρμανδάρη Άρη



Τετάρτη 2 Απριλίου 2014

Η «Σιωπή» του Σεφέρη

Η «Στέρνα», ένα από τα πιο δυσερμήνευτα ποιήματα του ποιητή, έχει προξενήσει αμηχανία στους μελετητές της. Ανάμεσα στις στροφές 21 και 22 υπάρχει ένα φιλολογικό παράδοξο: πέντε σειρές με τελείες, που φαίνονται σαν να υποκαθιστούν και να υποδηλώνουν μιαν ελλείπουσα στροφή του ποιήματος ­ μια στροφή, που δεν γράφτηκε ίσως ποτέ

Η «Σιωπή» του Σεφέρη



Η διαπιστωμένη έλλειψη μιας συστηματικής και ολικής μελέτης για την ποιητική του Σεφέρη δεν είναι παρά ένα μόνο σύμπτωμα για την κατάσταση της σεφερολογίας και δη της σεφερολαγνείας, αλλά και ολόκληρης της ­ θεσμοθετημένης ­ νεοελληνικής φιλολογίας και γραμματολογίας, γενικότερα.
Ενδεικτικές για την κατάσταση αυτή είναι δύο ελληνικές διδακτορικές διατριβές για την ποιητική ακριβώς του Σεφέρη: Η πρώτη (Ε. Καψωμένος, Η συντακτική δομή της ποιητικής γλώσσας του Σεφέρη, 1975) μεταφέρει στην καθ' ημάς Ανατολή, εκπρόθεσμα, τα τριμμένα αποφόρια της μόδας του παριζιάνικου στρουκτουραλισμού της δεκαετίας του '60· η δεύτερη (Ν. Βαγενάς, Ο ποιητής και ο χορευτής, 1979) δεν είναι παρά ένα αποσπόρι της «Σχολής Αντρέα Καραντώνη» του εγχώριου «κριτικού» ιμπρεσιονισμού.
Φιλολογικό παράδοξο
Το αδιέξοδο, στο οποίο οδηγούνται τα παραπάνω «κριτικά» μοντέλα, μαρτυρούν, αντιπροσωπευτικά, μερικές κρίσεις τους για τη «Στέρνα», ένα από τα πιο δυσερμήνευτα ποιήματα του Σεφέρη ­ κρίσεις του τύπου: «Οι δείκτες των σύνθετων συντάξεων και των εξαρτημένων προτάσεων παρουσιάζουν μια μικρή ανοδική καμπύλη από τη Στροφή στη Στέρνα, που θα αυξηθεί στις επόμενες συλλογές, ενώ οι δείκτες των αφελών συντάξεων και των κύριων προτάσεων μειώνονται ελαφρά» (Ε. Καψωμένος) και: «Είτε η στέρνα είναι το σύμβολο του θανάτου, είτε της ψυχής του ποιητή, είτε το σύμβολο της εσώτατης ύπαρξής μας, είτε το σύμβολο της ζωής, όπως πιστεύω, το νόημά της δε φτάνει να καλύψει όλα τα σημεία του ποιήματος, με αποτέλεσμα ορισμένα χωρία του να μη φωτίζονται όσο θα έπρεπε» (Ν. Βαγενάς).